دانش TRIZ چیست؟

واژه TRIZ از حروف اول کلمات  روسی «Teoriya Resheniya Izobrototelskikh Zadatch»  تشکیل شده است است که برابر انگلیسی آن عبارت «Theory of Inventive Problem Solving» (با مخفف TIPS) است که به معنای نظریه حل ابداعانه مساله می‌باشد. این دانش در سراسر جهان تحت عنوان دانش  TRIZ شناخته می‌شود و متداول شدن این نام به این علت است که بنیانگذار آن، دانشمند خلاقیت‌شناس روسی گنریچ سائولویچ آلتشولر (G.S. Altshuller) می‌باشد.

دانش  TRIZ  بطور اساسی تفکر خلاق را بهبود بخشیده و به حل مسایل در کوتاهترین زمان ممکن از طریق تاکید برروی نتایج نهایی ایده آل کمک می نماید. دانش  TRIZ یک رویه سیتماتیک گام به گامی را فراهم می آورد که جایگزین سعی و خطا شده و با استفاده از یک روش متدولوژیک زمان ارائه محصولات جدیدتر را کاهش داده و از طریق یک عملکرد برتر این کار را انجام می دهد و بطور اساسی فرصت اختراع و نوآوری را افزایش داده بگونه ای که مخترعان را از چارچوب فکری محدود خود خارج ساخته و به تفکرسیستمی سطح بالایی می رساند. اگر چه متخصص  دانش TRIZ  شدن زمان و تلاش بسیار می برد اما برای شروع کار نمودن با دانش TRIZ نیازمند چندین روز آموزش می باشد . بطور خاص طراحان مجرب و مدیران محصول با استفاده از روشهای دانش TRIZ دارای احساس بهتری می گردند زیرا پس از اینکه آنها آموزشهای پایه ای  را طی کردند بطور فزاینده ای نتایج بهتری را در مقایسه با رویکرد های سعی و خطا ی سنتی بدست می آورند . 

مدلی برای پیاده سازی دانشTRIZ 

در نهایت یک مدل با 4 مرحله اصلی و 15 زیر مرحله برای پیاده سازی دانش TRIZ در فرآیند طراحی ارائه گردید. که به صورت تیتر دار ارائه شده است:

الف- شناخت مسئله

شناخت مساله شامل مراحل زیر می باشد :

1- انتخاب موضوع

2- درک شرایط واقعی ، انتخاب و تعیین اهداف

2-1-اطلاعات در مورد سیستمی که مایل به ایجاد یا بهبود آن هستید و محیط اطراف آن

2-1-1-نام سیستم

2-1-2-کارکرد سودمند اولیه سیستم

2-1-3-ساختار فعلی و مطلوب سیستم

2-1-4-چگونگی کارکرد سیستم

2-1-5-محیط سیستم

2-2-منابع موجود

3- اطلاعات درباره موقعیت سیستم

3-1- ایجاد بهبودهای مطلوب یا حذف اثرات نامطلوب

3-2-عاملی که باعث ایجاد مساله شده است.

3-3-تاریخچه پیدایش و توسعه مساله

4-بررسی تغییرات سیستم

4-1-بررسی تغییرات (صرف نظر از محدودیتهای سیستم)

4-2-محدودیتهایی که برای تغییر سیستم وجود دارند.

5-تاریخچه راه حل های آزمایش شده روی مساله

5-1-تلاش هایی که در گذشته برای حل مساله انجام شده

5-2-سیستم هایی با مساله مشابه

6- مشخص نمودن راه حل و اجرای آن

7- بررسی نتایج

ب- فرمول بندی مساله

در این مرحله فرمول بندی مساله که شامل موارد زیر است باید انجام گیرد:

8-فرموله بندی نمودن مساله

9- رسم نمودار مساله

10- تبدیل نمودار به متن

11- استخراج صورت مساله ها

12- مشخص نمودن راه حل و اجرای آن

13- بررسی نتایج

ج-  جستجوی مسائل قبلا حل شده

14- استفاده از جدول تناقضات

د- استفاده از الگوهای راه حل های کشف شده

13- بررسی اصل ها

14- مشخص نمودن راه حل و اجرای آن

15- بررسی نتایج

 دلایل استفاده ازدانشTRIZ 

به واسطه وجود محیط رقابتی شدید در دنیا و نیاز مشتری به محصول با کیفیت بالاتر و ارزان تر، نیاز بیشتری به رویکردهای ابداعی در دنیا به وجود آمده است. در حال حاضر فعالیت های علمی باید در سطح بالاتر، با بودجه کمتر و سرعت بیشتری نسبت به گذشته، صورت گیرند. تحقیقات اخیر نشان میدهد که دانش TRIZ بین 70% تا 300% به تولید ایده برای محصولات و خدمات جدید و ایجاد بهبود کیفیت، سرعت می بخشد. دانش TRIZ تکنیکهای مهندسی و تئوری های علمی را به سمت یک چارچوب سوق می دهد. متبحر شدن در فرآیند TRIZ، فقط این نیست که تیم فنی تمام پتانسیل موجودشان را شناسایی کنند، بلکه TRIZ در ابتدا به آنها یاد آوری می کند که چرا آنها مهندس یا دانشمند بودن را برگزیده اند. دانش TRIZ از راه های مختلفی به این هدف می رسد. یکی از مهمترین راهها این است که ما را برای یافتن راه حل مسئله مان، به نظر افکندن به زمینه های خارج از دانش، تجربه، سازمان، متخصصین و حتی خارج از صنعت خود تشویق می کند (هرچند که این روش برای ما و سازمان مان غیر معمول می باشد).

بکارگیری دانش TRIZ یعنی بازگشت به اصول اولیه، ولی معمولا ً در این راه از اصول، علوم و راه حل های مهندسی که برای ما آشنا نیستند استفاده می نماییم. این فرآیند با تجزیه تمام مسائل به وظایف بنیادی طراحی شان و با القاء درک کاملی از اساس مسئله ای که با آن دست به گریبانیم ساده میگردد. با بکارگیری دانش TRIZ ما در مسیر یافتن راه حل ها قرار می گیریم و در می یابیم که چگونه دیگران مشکلات مشابهی را در تمام زمینه های علمی و مهندسی بدین وسیله حل نموده اند.